 |
| Titel |
Oeffenschoole der Notarissen, Geopent voor alle Leerlingen, die begerig zyn, hen in dezelve Konst te oeffenen.
Waar in alles diesaangaande, uyt de grond is opgehaalt, nette omschryvingen van Zaaken, worden opgegeven, en rykelyk met allerhande Geschriften voorsien, die Beampt- en Geheymschryvers, als ook gemeene Persoonen veelmalen voorkomen.
Ook Allerhande Ontwerpen, noopende Pleyt-zaaken; 't ontfangen van den XL. en XX. Penning; Zegel-Lyst; 't Trouw- en Versterf-Regt; en een beknopt Woorde-Boekje, de Regtkunde betreffende.
Neffens een Byvoegsel van nette uytgerekende Lysten van Zout, Zeep, bezaayde Landen en Hoorn-gelt enz. en alles met de voornaamste Autheuren bevestigt.
Door |
| Auteur |
Jakob Schoolhouder |
| Editie |
3e, verbeterde en vermeerderde druk [heruitgave van de 3e druk; Amsteldam: Jeronimus Ratelband, 1745]
|
| Plaats van uitgave |
's-Gravenhage
|
| Uitgever |
Ottho en Pieter van Thol |
| Jaar van uitgave |
1750
|
| Plaats van druk |
'sGravenhage
|
| Pagina's |
XX+728+XVIIp
|
| Illustraties |
gravure bij Opdragt, p. III
|
| Formaat |
octavo
|
| Materiaal |
boek
|
| Classificatiecode |
Not S 3
|
| Samenvatting |
Notarisboek [Nederland, 18e eeuw]. Woordenboek.
Literatuur: A. Pitlo, Zeventiende en achttiende eeuwsche notarisboeken (Haarlem 1948), H. XI. Jakob Schoolhouder, Oeffenschoole der Beamptschrijvers, p. 102-111;
en: A. Pitlo en A.Fl. Gehlen, Zeventiende en achttiende eeuwse notarisboeken (2e, algeheel bewerkte druk, door A.Fl. Gehlen; Deventer 2004), H. XII. Jacob Pietersz. Schoolhouder (1673-±1728) - Oeffenschoole der Beamptschrijvers / Notarissen, p. 66-71.
Pitlo (1948), Bibliographische lijst, p. 330, geeft als drukken: 1722, 1727, 1745, 1750, 1765, 1785; de drukken van 1745 en 1765 zijn blijkens zijn opmerkingen op p 111 onzeker, en zijn door hem niet teruggevonden.
A. Pitlo en A.Fl. Gehlen (2e druk, 2004), Bibliografische lijst, p. 193, geeft als drukken: 1722, 1727, 1750, 1765(?), 1785.
De [1e druk], onder de titel Oeffenschoole der Beamptschryvers, is uitgegeven t'Amsteldam, By Jakobus Wolffers, 1722; zie Not S 1.
Vanaf de 2e druk luidt de hoofdtitel Oeffenschoole der Notarissen; de 2e druk is uitgegeven t'Amsteldam, By Abraham Strander, 1727; zie Not S 2.
Deze 3e druk is uitgegeven te 'sGravenhage, By Ottho en Pieter van Thol, 1750; blijkens de Short Title Catalogue Netherlands (STCN) betreft het hier een heruitgave van de 3e druk, uitgegeven t'Amsteldam, By J. [Jeronimus] Ratelband, 1745; de onverkochte losse vellen van de Amsterdamse uitgave van 1745 zijn door de Haagse uitgevers overgenomen en voorzien van een nieuw titelblad met hun eigen namen in het impressum; het enige in Nederland bekende exemplaar daarvan berust in de Universiteitsbibliotheek Utrecht.
Niet in de STCN te vinden maar wel in Picarta: er bestaat een 'tweede' 3e druk, uitgegeven te Dordregt, bij Abraham Blussé, 1765; het enige in Nederland bekende exemplaar daarvan berust in de Stadsbibliotheek Arnhem.
Volgens Pitlo (1948), p. 103 en p. 110, is de 4e druk van 1785 een bewerking door notaris M. van den Helm, met uitgebreide woordenlijst; deze druk is blijkens de STCN uitgegeven te Dordrecht, bij Abraham Blussé en Zoon [dat is Pieter Blussé], 1785. De 4e druk is niet in de antiquarische boekencollectie van de Notariële Stichting te vinden; in de moderne boekencollectie van de stichting is wel te vinden het uitgebreide woordenboek in de 4e druk (1785) van Schoolhouders Oeffenschoole der Notarissen, met afzonderlijke titelpagina en zelfstandige paginering: [Franciscus Lievens Kersteman (bewerker)], Practisyns Woordenboekje, of Verzameling van meest alle De Woorden in de Rechtskunde gebruikelyk. Ingeleid door J.E. Ennik en P. Brood, fotomechanische herdruk van de uitgave Dordrecht: Ab. Blussé en Zoon, 1785 (Groningen: Van Dijk & Foorthuis Regioproject, 1988), X+114p.; zie in de moderne collectie van de Notariële Stichting: 101. 20. 27.
Dit Practisyns Woordenboekje in de bewerking van Franciscus Lievens Kersteman (niet op de titelpagina van het Woordenboekje vermeld, maar wel bekend als de bewerker) telt 112 p. in 2 kolommen en circa 5.000 lemmata. Het betreft een volledige herziening van de 'Naam-Lyst, Van zodaanige Latynsche Bestaard- en andere woorden, met deszelfs Verklaaringe, die in de Regts-oeffening, doorgaans gebruykt worden'; deze Naam-Lyst omvatte in deze 3e druk (1745 en heruitgave 1750) en in de 2e druk (1727; zie Not S 2) van Schoolhouders Oeffenschoole der Notarissen nog ruim 57 p. en circa 1.000 lemmata; in de 1e druk (1722; zie Not S 1) van Schoolhouders notarisboek omvatte de woordenlijst slechts ruim 23 p. en circa 300 lemmata.
De bewerker van het Practisyns Woordenboekje, Franciscus Lievens Kersteman (1728-±1793), is tevens de auteur van het notarisboek Nieuwe Oeffenschoole der Notarissen ([1e druk]; Dordrecht: Abraham Blussé, 1766; 2e druk, een heruitgave van de 1e druk; Amsterdam: J. Weppelman, 1783; 3e uitgave, een 2e heruitgave van de 1e druk; Amsterdam: J.B. Elwe, 1791); voor de 3e uitgave, zie Not K 2.
De derde ondertitel van dit notarisboek verwijst naar de volgende 5 onderdelen:
1. 'L. Hooftstuk. Appendix', p. 506-530; en: 'LI. Hooftstuk', p. 530-585, beide met formulieren van procesrecht.
2. 'LII. Hoofdtstuk. Reekening van de XL. en XX. Penning.', p. 585-614; en: 'Nette en Naauwkeurige Lysten, Van den XL. en XX. Penning, tot 100. gl. toe, met de 10de Verhooging, van Transporten en Hypotheeken.', p. 638-640, en: 'Lyste Van den XX. Penning, wegens de Ascendentie of Collaterale Successie.', p. 640-642.
3. 'LIII. Hooftstuk. Korte en duydelyke Onderrigtinge, wegens de Zeegels die de Notarissen, agtervolgens hun Eed, by 't aanvaarden van hun Ampt, in 't verlyden gehouden zyn, te gebruyken, volgens de ordre van 't A, B, omme het zelve by de eerstbeginnende, met den eersten Opslag te konnen vinden, als ook eenige andere die alleen de Secretarissen betreffen, volgens de Ordonnantie van 't Kleyn Zegel, ingegaan den I. November 1716.', p. 615-629.
4. 'XLIX. Hooftstuk, Tafel van het Hollandsche Versterfregt.', p. 483-506; en: 'LIV. Hooftstuk. Wegens het Trouwen en Begraaven.', p. 630-637.
5. Een woordenboek of -lijst, getiteld: 'Naam-Lyst, Van zodaanige Latynsche Bastaard- en andere woorden, met deszelfs Verklaaringe, die in de Regts-oeffening, doorgaans gebruykt worden.', p. 671-728; zie daarover nader hierboven.
Naast deze 5 onderdelen bevat het notarisboek als 6e onderdeel: 'XLVIII. Hoofdstuk. [Wytloopig] Examen der Notarissen.', p. 432-482.
De laatste ondertitel van dit notarisboek verwijst naar het in de 2e druk uit 1727 toegevoegde 7e onderdeel: 'Nette Lyste of Naauwkeurige Uytrekeninge, Van de Quotisatie-imposten, Van 't Burgers en Koehouders Zout, Zeep- Heere- en Redemptie-geld, of afgeschafte Pagten, mitsgaders van de Dienstboden, en Zomer- en Winter-Hoorngelden, en Zomer- en Winter Bezaayde Landen, en Paardegeld. Alles volgens de Ordonnantie en Resolutie van de Heeren Staaten van Holland en West-Vriesland uytgerekent, op dat alle Impost-meesters, Deurwaarders en Burgers kunnen nazien, wat zy van deze Gemeene-Lands Imposten, moeten ontfangen en verschuldigt zyn.', p. 643-670, bestaande uit 13 afzonderlijke lijsten.
Na het woordenboek, op p. 671-728, volgen in het nawerk nog: 'Bladwyzer van Zaaken.', dat is hier een inhoudsopgave, met veelal afwijkende hoofdstuktitels, p. I-XVI, en: 'Drukfeylen te Verbeeteren.', p. XVII.
De gravure bij de Opdragt, op p. III, is gesigneerd: 'G. Schoute, del. et Sculps.' Zie hierover Pitlo (1948), p. 103: het betreft waarschijnlijk het familiewapen van Willem Buys, 'raad-pensionaris der stad Amsteldam', aan wie de opdracht is gericht.
|
| Annotatie |
Notarisboek [Nederland, 18e eeuw]. Woordenboek.
|
| Not S 3 |
|
Notarisboek (Not) |
Km conserv. |
beschikbaar |
|